انواع مسمومیتهای نظامیان در کشتی های جنگی (2)

Poisoning at sea 

 محمد نوبخت (M.Sc) کارشناس ارشد بیوتکنولوژی

انتخاب : دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

 dr.rahmat.sokhani@gmail.com

مواد سمی خاص

بسیاری از دارو ها ممکن است به طور اتفاقی و یا عمدی به منظور اقدام به خود کشی مصرف شوند، معمولی ترین آنها عبارتند از: آرام بخش ها و خواب آورها و مسکن هایی مانند باربیتورات ها، و دارو هایی مانند دیازپام. این داروها معمولاً باعث بیهوشی تدریجی بیمار شده، حتی ممکن است فرد را به کما ببرند. تنفس بعضاً کند و سطحی شده ، در موارد شدید مسمومیت، ممکن است تنفس قطع شود.

در اثر مسمومیت با باربیتورات‌ها (تریاک و ...) بیهوشی تا چندین روز ادامه می‌یابد. مسکن‌های ساده مانند ترامادول، استامیننوفن کدئین، اسید استیل‌سالیسیلیک و پاراستامول اگر بیش از حد مجاز استفاده شوند ممکن است مسمومیت ایجاد نمایند. اسید استیل‌سالیسیلیک باعث استفراغ، شنیدن صدای زنگ در گوش، تنفس عمیق و تند می‌شود. زیاده روی در مصرف این دارو موجب خون ریزی در معده نیز خواهد شد و بیمار ممکن است خونی به رنگ قرمز روشن استفراغ کند. غیر از مواردیکه استفراغ صورت می‌گیرد پاراستامول معمولاً باعث عوارض آنی نمی شود. اگر بیش از 20 تا 30 قرص خورده شود پس از دو تا سه روز به کبد صدمه می‌رساند.

ضد عفونی کننده ها

بسیاری از ضد عفونی کننده‌ها مانند اسید کربنیک‌، آب ژاول، جوهرنمک، کرزول یا محلول‌های سفیدکننده (پاک کننده) سمی هستند.

محلول‌های رقیق اسید کربنیک ( فنل) و کرزولها در تماس با پوست باعث ایجاد جوش‌های شدید نیز می‌شوند. در فرم غلیظ سوختگی‌های بدون دردی را به وجود می‌آورند. اگر بلعیده شوند سوختگیهای دهان را باعث خواهند شد و ممکن است استفراغ شدید و بعد کولاپس و بیهوشی و یا مشکلات پیچیده تری را به وجود بیاورند سفیدکننده ها ( مانند مواد پاک کننده و غیره) معمولا محلول هایی از هاپیوکلرات سدیم در آب هستند که باعث اذیت و خارش پوست شده و در صورت خورده شدن موجب مسمومیت گوارشی می‌شوند. ممکن است بیمار از سوختگی دهان و مجاری دستگاه گوارش شکایت کرده، احساس ناخوشی کند. ضد عفونی‌کننده‌ها در ترکیب با اسید ها بخار هایی آزاد می‌کنند که آزار دهنده ریه ها هستند اماً عوارض ناشی از آنها معمولاً سریع بر طرف می‌شود.

حلال ها، مواد نفتی و سوختهای روغنی

پس از تنفس بخار‌های این مواد، چنین علائمی ظاهر می‌شود:

خواب آلودگی، سر گیجه، تهوع و گاهی استفراغ. اگر تاثیر مواد شدید باشد ممکن است بیمار بیهوش شود. چنانچه این مواد بلعیده شده باشند تهوع و استفراغ شدیدتر خواهد بود.

سیانیدها 

گاز هیدروژن سیانید ( اسید پروسیک ) در سم پاشی و ضدعفونی کردن کشتی ها استفاده می‌شود. سیانید جامد و گاز هر دو به شدت سمی و کشنده هستند و ممکن است علائم فوراً ظاهر شوند. موجب سوزش دهان مجاری تنفسی و گوارشی می‌شوند. علائم آن می‌تواند شامل تنگی نفس، دلهره، بیهوشی سریع و تشنج باشد و می‌تواند ظرف چند دقیقه موجب مرگ بیمار گردد.

دی اکسید کربن (گاز کربنیک)

موقعی که غلظت این گاز بی بو در هوا به حدی بالا رود که جایگزین اکسیژن شود موجب خفگی شده، حتی ممکن است مرگ را در پی داشته باشد. عموماً زمانی که کارکنان کشتی درگیر خاموش کردن آتش سوزی در مکانی سر بسته هستند این حادثه اتفاق می‌افتد.

 این گاز ممکن است در اثر تخمیر غله در انبار کشتی و یا بعضی از غذا ها در سرد خانه به وجود بیاید. دی اکسید کربن همچنین به عنوان یک گاز سرد کننده بکار می‌رود. این گاز از هوا سنگین تر بوده، در قسمت‌های پایین و فضاهای تحتانی جمع می‌شود. شخصی که در معرض آن قرار می‌گیرد دچار سر گیجه، مشکلات تنفسی و سردرد شده، تعادل خود را از دست می‌دهند و ممکن است در زمان آتش‌سوزی‌های پر دود، سعی کنید سر در بالای سطح دود نگهدارید.

منو اکسید کربن

این گاز ها قابل اشتعال و بی بو در آتش‌سوزی‌ها، سوختن سوختهای فسیلی مانند نفت و گازوئیل و موتورهای سوختگی یا از گوشت‌های یخ زده فاسد شدنی پدید می‌آیند. این گاز حتی اگر غلظت آن کم هم باشد خیلی سمی است. بر خلاف CO2 که از هوا سنگین‌تر بود، CO از هوا سبکتر بوده، صعود می‌کند.

شخصی که با این گاز مسموم شده اغلب احساس ضعف و سر گیجه می‌کند و امکان دارد به سرعت بیهوش شود. در موارد شدید لب ها به رنگ قرمز روشن و پوست صورت و بدن صورتی رنگ می‌شوند. در این گونه مسمومیت، اکسیژن‌رسانی درمان انتخابی است که باید در حداقل زمان ممکن انجام گیرد.

گاز‌های خنک کننده

1. تنفس بخارات آمونیاک باعث ناراحتی‌های شدید مانند تنگی نفس، تیر کشیدن ریه‌ها و آبریزش از چشم می‌شود. در غلظت‌های پایین باعث ایجاد خارش زیاد، سوزش مجاری تنفسی، تنفس منقطع، کولاپس و مرگ ( در غلظت‌های بالا ) خواهد شد.

این گاز ها با غلظت‌های کم به طور طبیعی قابل انفجار و خطرناک هستند و به هیچ وجه نباید شعله آتش در معرض بخار آمونیاک قرار بگیرد.

برای جلوگیری از جرقه در موتور‌های برقی باید آنها را خاموش کرد و باید در خارج از محل نشت گاز یک پرژکتور قوی روشن کرده و از روشنایی بی خطر آن استفاده نمود. 

2. دی اکسید کربن به عنوان سرد کننده‌ نیز استفاده می‌شود. اگر شخصی در سرد خانه یا جایی که اثری از نشت گاز آمونیاک مشاهده نمی شود، دچار ضعف شدید شده، از هوش برود، احتمالاً تحت تاثیر دی‌اکسیدکربن قرار گرفته است.

3. متیل کلراید، گازی بی رنگ است و بویی شبیه اتر دارد ممکن است باعث سر گیجه، اختلال فکر، کما، تهوع، استفراغ، تشنج و مرگ شود،

4. فریون، گازی بی بو و معمولا بی خطر است که در غلظت‌های بالا مانع رسیدن اکسیژن کافی به شخص می‌شود. علائم کمبود اکسیژن عبارتند از: غش کردن، تلو تلو خوردن، کولاپس و بیهوشی.

5. گاز‌های سمی متصاعد شده از مواد نگه داری شده در سرد خانه، هنگام نگهداری عادی برخی از مواد سرد شامل میوه سبزی و پنیر، دی اکسید کربن تولید می‌شود با هر گونه اشکال فنی در سرد خانه مواد غذایی (به ویژه گوشت ) ممکن است گاز‌های قابل اشتعال و سمی تولید شود.

اشباع شدن فضای انبار از گاز‌های سمی متساعد شده از مواد غذایی خطرناک است. علاوه بر دی اکسید کربن ممکن است گاز‌های منو اکسید کربن، آمونیاک، سولفید هیدروژن و هیدروژن نیز تولید شوند. در غلظت‌های بالا این گاز ها بسیار سمی و بعضی از آنها قابل انفجارند. بنا براین باید احتیاطات و پیشگیری‌های لازم را در مقابل آتش سوزی، انفجار، خفگی و مسمومیت ناشی از این گاز ها رعایت کرد.

گاز‌های دیگر

تری کلرواتیلن، که معمولا ترائیلین یا ( ترائیک ) نامیده می‌شود گازی است بی‌هوش‌کننده بر و فرار که باعث سرگیجه، اختلال فکر، تهوع، استفراغ و کما می‌شود. این گاز همچنین می‌تواند در غلظت بالا باعث مرگ شود. به علت تاثیر سریع آن در درمانهای مامائی و دندان پزشکی از آن استفاده می‌شود. ترائیک ناخالص به عنوان یک ماده در  لباسشویی استفاده می‌شود. دیده شده که بعضی از مردم به آن معتادند و آن را استعمال می‌کنند!

پیشگیری از مسمومیت

به خاطر داشته باشید که پیشگیری بهتر از درمان است.

آگاهی از اصول ایمنی و رعایت کامل آنها برای کسانی که با کالا‌های خطرناک سرو کار دارند و همچنین اطلاع از روش رایج در طبقه بندی این کالاها نقش مهمی در پیش گیری از مسمومیت دارد.

برای جا به جایی بعضی از کالا‌های خطرناک ممکن است پوشاک محافظ ( مانند دستکش‌های پلاستیکی یا کشی، روپوش و پوتین ) و دستگاه کمک تنفسی ( سیستم هوای فشرده ، ماسک گاز و کاسکت ضد دود ) لازم باشد این وسایل را باید در دسترس قرار داد و به طور معمول بازرسی و تمیز و یا تعویض نموند. ناخدا و عوامل فرماندهی کشتی بایستی افراد ملزم به رعایت اصول ایمنی نمایند.

استفاده از امکانات لازم برای شست و شوی بدن کارگران براحتی باید فراهم باشد. در صورت نشت بخار یا گاز‌های خطرناک قبل از اشباع محیط، استفاده از این سیستمهای گاز یاب توصیه می‌شود.

ماسک‌های ضد گاز حفاظت کافی را تامین نمی کنند، اما ممکن است برای دور شدن از محل خطر، کمک خوبی باشند.(البته اگر ماسک NBC در دسترس باشد بهتر است). وقتی که گاز نشت می‌کند باید فوری از یک ماده خنثی کننده مناسب استفاده کرد. منبع نشت را باید پوشاند تا بعد با ظروف مخصوص به مکانی امن انتقال یابد.

انبارهای مواد غذایی که ممکن است بخار‌های سمی و گاز ها در آنجا جمع شوند همیشه باید مجهز به تهویه بوده، یک گاز یاب (نه انفجار یاب)، قبل از آنکه کسی به این مکانها وارد شود و هنگام فعالیت در آنها با مورد استفاده قرار گیرد.  مکان هایی که برای انبار کردن کالا‌های خطرناک استفاده می‌شوند، در صورت لزوم قبل از استفاده دوباره باید پاکسازی شوند. کالا‌های خطرناک را نباید همراه موارد دیگر حمل کرد یا در نزدیکی مواد دیگر ( به ویژه مواد غذایی ) انبار نمود، زیرا مصرف آنها پس از تماس با کالا‌های خطرناک ایجاد بیماری یا مسمومیت می‌کنند.

این اصول شامل انبار سلاح و موشکهای جنگی نیز می‌شود. خرج سلاح و سوخت موشک‌ها از جمله مواد مسموم‌کننده هستند.

منبع :

http://marinemedicine.blogfa.com